Inmiddels zijn ‘memes’ (uitspraak: miems) – stukjes cultuur die snel en gemakkelijk verspreid en gedeeld worden – haast onlosmakelijk verbonden met de manier waarop we het internet consumeren. Zelfs al ben je de term meme nog nooit tegen gekomen, je bent er ongetwijfeld mee in aanraking geweest. Zie je bijvoorbeeld iemand een bepaald plaatje (vaak voorzien van tekst) delen via een website of social media, en heb je dat vervolgens weer met jouw vrienden gedeeld, omdat het zo herkenbaar of grappig is? Nou, dat is er één!
De kracht van succesvolle memes ligt in het feit dat deze ‘viraal’ verspreid worden, en in korte tijd een werkelijk ontzagwekkende hoeveelheid mensen kunnen bereiken. Wanneer je deze kracht op de juiste manier weet te gebruiken, dan is dit een formidabel wapen in de handen van een slimme marketeer. Natuurlijk kent dit ook een schaduwkant; sommige pogingen om memes te gebruiken voor marketing slaan de plank volledig mis.
Zelf aan de slag met het maken van een meme?
In dit artikel leggen we de kracht van een goede meme uit en geven we tips waar moet een succesvolle meme aan moet voldoen! Je kunt ook nog een stap verder gaan! Mits goed gebruikt, zijn memes een enorme krachtige online marketing tool.
In dit artikel over memes vind je een korte beschrijving van wat een meme nou eigenlijk is. Dit is namelijk voor veel mensen, ook wanneer je er (al dan niet bewust) veel mee in aanraking komt, een vaag principe. Wat is een meme nou eigenlijk, en hoe leeft dit beestje?
Waar vind de meme zijn oorsprong?
De oorspronkelijke term ‘meme’ werd al in 1976 door Richard Dawkins bedacht en gebruikt, in zijn boek ‘The Selfish Gene’. Dawkins gebruikte het woord om een cultureel fenomeen of verschijnsel te beschrijven, dat zich kenmerkt door het feit dat het gerepliceerd wordt om zich te verspreiden en voort te bestaan. Vaak met behulp van mensen als medium. De proliferatie die voor een meme kenmerkend is, was volgens Dawkins het sociaal-culturele equivalent van een delende cel, en daarmee het kopiëren van DNA.
Nou zeg je wellicht: “Dat klinkt complex en abstract”, en dan heb je gelijk. Daarom kunnen we dit beter uitleggen aan de hand van een herkenbaar hedendaags voorbeeld, hier op het internet:
Wanneer iemand een grappige afbeelding plaatst, bijvoorbeeld via Facebook, een blog of op een forum, dan wordt deze door mensen gezien. Is de afbeelding grappig, leuk of herkenbaar genoeg? Dan wordt deze gekopieerd en verder gedeeld, bijvoorbeeld met andere vrienden die de afbeelding nog niet gezien hebben, of via een ander medium. Net zoals een cel doet, repliceert de afbeelding zichzelf door voortdurend gekopieerd te worden, van Facebook-wall naar blogpost naar tweet. Gebeurt dit vaak en explosief genoeg? Dan wordt er ook wel gesproken van een meme.
De kenmerken van een ‘meme’
Wat maakt iets dan precies een meme? Dit is niet enkel de manier van verspreiding. Er zijn namelijk veel dingen die op het internet ‘viraal’ verspreid worden, maar toch nooit een meme genoemd kunnen worden. Een stukje populair nieuws is hier een goed voorbeeld van; deze kan zich als wildvuur verspreiden onder geïnteresseerden, maar toch is dit geen meme. Ook is niet iedere meme bijvoorbeeld een afbeelding of een filmpje. Hoe zit dat?
Bij een meme hoeft het niet om een specifieke vorm te gaan, of zelfs niet om specifieke data. Het is de boodschap, de grap, een gevoel dat overgedragen wordt en overleeft, maar soms in heel verschillende vormen. Bij het voorbeeld van een nieuwsbericht is dat anders. Een ‘viraal’ nieuwsbericht zal altijd dat specifieke stukje nieuws bevatten. Een dergelijk bericht wordt verspreid op basis van onveranderlijke inhoud – bijvoorbeeld de komst van een nieuwe gadget, of een groot schandaal – en ‘that’s it’. Een nieuwsbericht zal (verwacht je) niet in het verspreiden ineens een andere inhoud krijgen.
Bij een meme gebeurt dit vaak juist wel. De vorm of inhoud verandert, differentieert of combineert met andere populaire dingen om zichzelf in stand te houden. Dit maakt het bereik en de levensduur veel groter dan die van de meeste andere gedeelde data.
Evolutie? Ja, evolutie!
Dit brengt ons het andere kenmerk van een meme: de capaciteit om te veranderen en te evolueren. Zoals ook ons DNA kan muteren, wanneer dit vaak genoeg gekopieerd wordt, kunnen memes veranderen wanneer deze gedeeld worden. In sommige gevallen is deze mutatie succesvol. Je kan dan gerust spreken van evolutie. Een voorbeeld:
Iemand komt een grappige afbeelding met tekst tegen. Voordat hij deze verder verspreidt naar zijn vrienden, past hij deze aan zodat deze naar zijn mening nog grappiger is. Is de aanpassing een succes, en valt de nieuwe variant goed in de smaak bij zijn publiek? Dan overleeft de meme; deze wordt verder gedeeld en kan in sommige gevallen zelfs populairder worden dan het origineel. Is de aanpassing dat niet? Dan sterft de mutatie uit; deze wordt niet of nauwelijks gedeeld en raakt in de vergetelheid.
Zo komen er van een meme grote hoeveelheden variaties. Een voorbeeld daarvan is de meme ‘Bad Luck Brian’, duizenden variaties worden er gemaakt en verspreid. Hieronder twee voorbeelden, waarvan de rechter bij Antagonist ook wel bekend staat als ‘Bad Luck Wouter’.
Mocht het je interesseren, dan kan je zonder al te veel moeite veel overeenkomstigheid vinden met hoe het er in de natuur aan toe gaat.
The bigger picture: meer dan een grappig plaatje?
In essentie vertonen ‘memes’, wanneer je ze op deze manier bekijkt, bijna een illusie van leven. De manier waarop deze zich profileren over het internet en social media, en zich schijnbaar automatisch aanpassen aan het publiek, heeft wel wat weg van de manier waarop een organisme zich ontwikkelt. Ook al is dit natuurlijk simpelweg het resultaat van menselijke selectie.
De memes die je tegenkomt, zijn voordat deze op jouw Facebook-wall of Twitter-account terecht komen vaak al door zoveel stadia van voorselectie geweest, dat deze precies belichamen wat jij als mens graag consumeert en verspreidt qua data; bijvoorbeeld een grappig plaatje of filmpje. Doen ze dit goed genoeg? Dan werkt diezelfde truc op je vrienden en leeft de meme voort.
Het is een merkwaardig verschijnsel: data die bijna basale kenmerken van leven vertoont en wij, als internet-gaande mens, zijn zowel de scheppers als het medium? Misschien een interessant vraagstuk met implicaties om op een regenachtige avond eens over na te denken… Of wellicht ook niet. Je kan natuurlijk net zo gemakkelijk genieten van het grappige plaatje of filmpje, deze aan je vrienden laten zien en het daarbij laten.
Of je echter kiest om erbij stil te staan of niet; er schuilt soms veel meer achter de like-en-share-mentaliteit die zo kenmerkend is voor het hedendaagse internet dan je in eerste instantie zou verwachten. Misschien een idee om daar een website over te beginnen… Uiteraard te bereiken via een pakkende, op een meme gebaseerde domeinnaam 😉
Nieuwsgierig naar Antagonist?
Antagonist is een webhoster en voor 100.000+ websites de vertrouwde thuisbasis. Als tegenspeler doen we het net ietsje anders dan de rest en zijn we een tikkeltje ondeugend. Internet is ons ding. Nieuwe ontwikkelingen en trends vinden fascineren ons, zoals memes. We onderzoeken het en delen onze bevindingen, want we lopen graag voorop en denken met je mee.
Toch focust Antagonist zich, in een wereld die snel verandert, op wat niet verandert: eenvoud, kwaliteit en service. In 2006 was onze webhosting compleet, gebruiksvriendelijk en scherp geprijsd. En dat is nu nog steeds zo. Er zijn geen verborgen kosten en we doen niet aan stilzwijgende verlengingen. We zijn eerlijk en open. Onrechtmatigheden bezorgen ons koude rillingen en stellen we aan de kaak. Alles mag veranderen. Dat maakt ons anders.
P.S. Blijf op de hoogte en volg ons via Facebook, X, Instagram, e-mail en RSS. Heb je vragen, tips of opmerkingen? Laat het achter als reactie. Vond je het artikel nuttig? Deel het dan met anderen!
